हिंदू धर्म किंवा सनातन धर्म हा केवळ एक धर्म नाही तर तो “जीवन जगण्याचा मार्ग” आहे. हे आपल्याला चांगले जीवन जगण्याचे आणि पर्यावरणीय पैलूंचे पालनपोषण करण्याचे अनेक पैलू शिकवते. तथापि काही हिंदी आणि प्रादेशिक वैशिष्ट्यीकृत चित्रपट, टीव्ही मालिका आणि ओटीटी प्लॅटफॉर्म एकतर समृद्ध परंपरा आणि संस्कृतीची थट्टा करतात किंवा इतर धार्मिक अनुयायांना खुश करण्यासाठी किंवा टीआरपी आणि व्यावसायिक मूल्य वाढवण्यासाठी थट्टा करतात व चुकीचे अर्थ लावतात.
बॉलिवूड, ओटीटी प्लॅटफॉर्म आणि टीव्हीचा आपल्या सर्वांवर नक्कीच प्रचंड परिणाम आहे. कोणत्याही धर्माशी संबंधित काहीही दर्शविताना शहानपण असले पाहिजे. हिंदू देवता, संत, अनुयायी आणि संस्कृती एकतर चुकीच्या पद्धतीने दर्शविली गेली आहेत किंवा बर्‍याच चित्रपटांमध्ये किंवा मालिकांमध्ये विनोदी रूपाने दाखवले गेले आहे. काय आहे जे त्यांना इतके बेजबाबदार करते? डॉन माफिया यांनी दिलेली परकीय मदत आणि पैसा आहे का? अशा निधीवर कडक दक्षता आणि कृती करण्याची सरकारला गरज आहे.
तरुणांमध्ये संभ्रम आणि नकारात्मकता निर्माण करण्यासाठी वेगवेगळ्या हिंदू पवित्र पुस्तके किंवा धर्मग्रंथातून तथ्य चुकीच्या पद्धतीने हाताळणे, काही ओटीटी प्लॅटफॉर्मवर आणि टीव्ही मालिकांवरील नवीन फॅशन आहे. आम्हाला प्रत्येक धर्माचा आदर करण्याची गरज आहे आणि जर आम्ही भिन्न धर्म अनुयायांची सामाजिक स्थिती सुधारण्यास खरोखरच गंभीर आहोत तर आपण प्रत्येक धर्मातल्या परंपरागत विविध दोषांची पद्धतशीरपणे तपासणी करून योग्य प्रकारे प्रकाश टाकला पाहिजे. या जगात काहीही परिपूर्ण नाही, म्हणून भिन्न धर्म देखील नाहीत. तथापि, केवळ एकाच धर्मास लक्ष्य बनवण्यामुळे अजेंडा आणि प्रसार निश्चितपणे पक्षपाती आहे.
या ट्रेंडमध्ये असेही दिसून आले आहे की काही चित्रपट निर्मात्यांनी डॉन माफियांची समाजात चांगली (रॉबिन हूड) प्रतिमा तयार दर्शविण्याचा प्रयत्न केला आणि खलनांयकांच्या कपाळावर मोठ्या “टिळक” सह दर्शविले गेले. देव, पंडित, धार्मिक आणि आध्यात्मिक गुरु यांची थट्टा केली जाते. हा हेतू योग्य आहे का आणि समाजाच्या उन्नतीसाठी याचा कसा फायदा होईल? गंभीरपणे बघितले तर, प्रत्येकाने समाजाबद्दल आपलेपणा असणे आवश्यक आहे आणि असे देखावे चित्रित करताना जबाबदार असणेसुध्दा आवश्यक आहे, जे आपल्या तरुणांच्या मानसिकतेवर विपरित परिणाम करीत आहेत.
विश्वातील प्रत्येक समस्येसाठी हिंदू शास्त्र किंवा पवित्र पुस्तकांमध्ये विपुल प्रमाणात ज्ञान आहे. हे पर्यावरण राखण्यासाठी आपल्याला मार्गदर्शनही करते. भूतकाळातील काही निर्माते आणि सध्या देखील काही निर्माते हे ज्ञान हायलाइट करतात, परंतु प्रमाण अद्याप कमी आहे. चित्रपट निर्मात्यांनी या महान ज्ञानाचा उपयोग आपल्या समाजात सकारात्मक बदल घडवून आणण्यासाठी आणि खोल ज्ञानाचा उपयोग तरुणांना सक्षम बनवण्यासाठी केला पाहिजे. तसेच इतर धर्मांवर सुध्दा सकारात्मक बाबींवर प्रकाश टाकला पाहिजे व दर्शविला पाहिजे.
या स्पर्धात्मक आणि तांत्रिकदृष्ट्या चालनाऱ्या जगात तरुणांना भौतिक व आध्यात्मिक उन्नतीसाठी प्रोत्साहनाची आवश्यकता आहे. जर चित्रपट निर्माते, मालिका निर्मात्यांनी संशोधन केले आणि या धर्तीवर विकसित केले तर हे मोठ्या प्रमाणात तरुणांसाठी मदतगार होऊ शकते. हे निश्चितपणे आपल्या युवकांचे आणि समाजात मोठ्या प्रमाणात सकारात्मकतेने परिवर्तन करेल.
सरकारने काय करावे?
बर्‍याच टीव्ही मालिका आणि ओटीटी प्लॅटफॉर्म चित्रपट “महाभारत”, “रामायण” किंवा पवित्र पुस्तकांच्या भिन्न कथांवर आधारित बनवतात. तथापि त्यांच्यापैकी बरेच जण त्यांच्या अजेंड्याशी जुळवून घेण्यासाठी आणि टीआरपी वाढवण्यासाठी तथ्ये फिरवतात. स्वर्गीय रामानंद सागरजींचे मी खरोखर कौतुक करतो ज्यांनी “रामायण” वर जगप्रसिद्ध आणि सर्वाधिक पाहिले जाणारे सीरियल बनवले, ते विशिष्ट वादग्रस्त भाग / विषय याबद्दल सखोल माहिती शोधून काढत असत आणि विशिष्ट भाग बनवताना त्यांनी कोणता श्लोक किंवा शास्त्रलेख वापरला याचे स्पष्टीकरण करायचे. मालिका बनवताना शासनाने प्रत्येक निर्मात्याला स्पष्टपणे संदर्भ देणे अनिवार्य केले पाहिजे, पवित्र शास्त्रातील कोणत्या विशिष्ट भागाची छायांकन केली आहे यावर प्रकाश टाकणे आवश्यक आहे. कोणत्याही धर्माचा अपमान व तिरस्कार करणारे काहीही, प्रसारण करण्यास बंदी घातली पाहिजे आणि कठोर उपाययोजना आखल्या पाहिजेत. कोणत्याही धर्मावर बनलेला कोणताही चित्रपट किंवा मालिका केंद्र व राज्य सरकारने नेमलेल्या आढावा समितीमार्फत स्वीकृती मिळणे बंधनकारक पाहिजे, जर समाजात सकारात्मक परिणाम येण्यास उपयुक्त ठरणारी फिल्म असेल तरच त्याला मंजूरी देणे आवश्यक आहे. देव, धार्मिक आणि आध्यात्मिक गुरु, परंपरा आणि रीतिरिवाजांची थट्टा करणारी कोणतीही मालिका किंवा फिल्म त्यावर बंदी घातली पाहिजे.
कोणतीही परंपरा किंवा प्रथा, जी समाज आणि देशासाठी योग्य दृष्टीकोनातून नाही, कोणत्याही धर्माची पर्वा न करता, योग्य रीतीने, कोणत्याही समुदायाच्या भावना न दुखावता त्यांना स्क्रीनवर हायलाइट करणे आवश्यक आहे.
आपल्या समाज आणि देशाबद्दल वाईट हेतू असलेल्या स्रोतांकडून वित्तपुरवठा रोखण्यासाठी कोणत्या उपाययोजना आवश्यक आहेत, त्या केल्याचं पाहिजेत. केंद्र सरकारने यापूर्वी कडक कारवाई केली आहे व करत आहे, मात्र अजुन काही त्रुटी दूर करण्याची गरज आहे.
भारताच्या वास्तविक इतिहासावर चित्रपट बनविण्यावर लक्ष केंद्रित करणार्‍या चित्रपट व मालिका निर्मात्यांना, पवित्र पुस्तके व धर्मग्रंथांमधील अस्सल वस्तुस्थिती दाखविणाऱ्या निर्मात्यांना सरकारने कर कमी करून प्रोत्साहन दिले पाहिजे.
एक जबाबदार नागरिक म्हणून, आम्ही धर्म किंवा कोणत्याही जातीला वाईट प्रकारे चित्रित करणारे, समाजात अशांतता निर्माण करणारे, इतर धर्मिय अनुयायांना आनंदी करण्यासाठी एका धर्माची थट्टा करणार्‍या, आपल्या सैन्य, स्वातंत्र्यसैनिकांचा आणि संतांचा अनादर करणार्‍या, कोणत्याही चित्रपटाची जाहिरात किंवा अशा चित्रपटांना व मालिकांना बघू नये, जेणेकरून त्यांच्या निर्मात्यांना याची जाणीव व्हावी व त्यामुळे पुढे सुधार होईल.
पंकज जगन्नाथ जयस्वाल